Hitteberoerte en zonnesteek: Wat ze zijn en hoe je veilig kunt blijven
Als de temperatuur stijgt tijdens de zomermaanden of als je gewoon zware fysieke inspanningen levert bij lagere temperaturen, worden hittegerelateerde ziekten een echte zorg. Een van de ernstigste aandoeningen veroorzaakt door langdurige blootstelling aan hoge temperaturen is hitteberoerte, ook wel zonnesteek genoemd. Maar wat zijn hitteberoerte en zonnesteek precies en hoe kun je ze herkennen en voorkomen? In dit artikel zetten we alles wat je moet weten over deze aandoeningen op een rijtje.
Wat is een hitteberoerte of zonnesteek?
Hitteberoerte, ook wel zonnesteek genoemd, is een ernstige medische noodsituatie die optreedt wanneer het temperatuurregelsysteem van je lichaam faalt. Normaal gesproken koelt je lichaam zichzelf af door te zweten, maar als je te lang wordt blootgesteld aan extreme hitte of je inspant in hete omstandigheden, kan je lichaam niet effectief afkoelen. Hierdoor stijgt je kerntemperatuur gevaarlijk hoog - meestal boven de 40°C (104°F) - wat je organen kan beschadigen en zelfs levensbedreigend kan worden.
Hoewel een zonnesteek vaak verwijst naar een hitteziekte die specifiek veroorzaakt wordt door blootstelling aan de zon, worden de termen zonnesteek en hitteberoerte in veel gevallen door elkaar gebruikt. Beide beschrijven een kritieke toestand waarbij je lichaam oververhit raakt tot gevaarlijke niveaus.
Wat veroorzaakt een hitteberoerte of een zonnesteek?
De belangrijkste oorzaak van zowel een hitteberoerte als een zonnesteek is langdurige blootstelling aan hoge temperaturen, vooral in combinatie met uitdroging. Factoren die je risico verhogen zijn onder andere
- Lang buiten zijn in direct zonlicht zonder schaduw
- Inspannende lichamelijke activiteit (bij warm weer, maar ook mogelijk bij normale lagere temperaturen)
- Het dragen van zware of donkere kleding die warmte vasthoudt
- Niet genoeg water drinken
- Bepaalde medicijnen of medische aandoeningen die het vermogen van je lichaam om warmte te reguleren beïnvloeden
Iedereen kan een hitteberoerte of zonnesteek krijgen, maar oudere volwassenen, jonge kinderen, sporters en mensen met een chronische ziekte zijn extra kwetsbaar.
De symptomen van een hitteberoerte en zonnesteek herkennen
Als je deze aandoeningen in een vroeg stadium herkent, kun je levens redden. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn
- Hoge lichaamstemperatuur (boven 40°C of 104°F)
- Hete, rode en droge huid (niet zweten)
- Snelle hartslag en ademhaling
- Hoofdpijn, duizeligheid of verwardheid
- Misselijkheid of braken
- Spierzwakte of krampen
- Verlies van bewustzijn of epileptische aanvallen in ernstige gevallen
Als jij of iemand in je omgeving deze symptomen vertoont, is het cruciaal om snel te handelen.
Wat te doen als iemand een hitteberoerte of zonnesteek heeft
Hitteberoerte en zonnesteek vereisen onmiddellijke medische hulp. Bel onmiddellijk de hulpdiensten als je een van beide aandoeningen vermoedt. Wacht op hulp:
- Breng de persoon naar een koelere, schaduwrijke plek
- Verwijder overtollige kleding om het lichaam te helpen afkoelen
- Gebruik koel water of natte doeken op de huid of besproei de huid met water om verdamping te bevorderen.
- Ventileer de persoon om meer afkoeling te krijgen
- Geef alleen water als de persoon bij bewustzijn is en kan slikken
Geef geen aspirine of andere medicijnen om koorts te verlagen en geef geen vloeistoffen als de persoon bewusteloos is.
Hitteberoerte en zonnesteek voorkomen
Preventie is de sleutel tot het voorkomen van deze gevaarlijke aandoeningen. Hier zijn enkele eenvoudige tips om jezelf veilig te houden tijdens warm weer:
- Blijf gehydrateerd door de hele dag door voldoende water te drinken
- Vermijd inspannende activiteiten tijdens de piekuren van de hitte (meestal tussen 11 uur 's ochtends en 4 uur 's middags)
- Draag lichtgewicht, loszittende en lichtgekleurde kleding
- Gebruik verkoelende producten zoals verkoelende vesten, verkoelende shirts, verkoelende hoofddeksels of verkoelende handdoeken
- Neem regelmatig pauzes in de schaduw of airconditioning
- Gebruik zonnebrandcrème om zonnebrand te voorkomen, die het vermogen van je lichaam om zichzelf te koelen kan verminderen.
- Wees vooral voorzichtig als je bejaard bent, chronische gezondheidsproblemen hebt of voor jonge kinderen zorgt.
Tot slot
Zowel een hitteberoerte als een zonnesteek zijn ernstige aandoeningen die je niet licht moet opvatten. Weten wat het is, de waarschuwingssignalen herkennen en snel handelen kunnen het verschil maken bij het voorkomen van ernstige gevolgen voor je gezondheid. Door bewust en voorbereid te blijven, kun je veilig van de zon genieten en hitteberoerte en zonnesteek op afstand houden.